Bệnh COPD là bệnh lý tắc nghẽn đường hô hấp không hồi phục hoàn toàn, đây là  bệnh lý mãn tính do nguyên nhân chủ yếu là thuốc lá và các yếu tố môi trường gây ra.

Lao phổi là bệnh lý phổi do vi trùng lao gây ra. Bệnh có biểu hiện bán cấp (nghĩa là không diễn tiến cấp tính như các bệnh lý viêm phế quản, viêm phổi nhưng không phải kéo dài mãn tính như bệnh COPD, tiểu đường suy tim v.v….)

Đại cương về bệnh COPD

Bệnh COPD là bệnh lý tắc nghẽn đường hô hấp không hồi phục hoàn toàn, đây là  bệnh lý mãn tính do nguyên nhân chủ yếu là thuốc lá và các yếu tố môi trường gây ra.

Bệnh không phải do vi trùng gây ra nên không lây từ người này sang người khác. Tuy nhiên nếu một nhóm người cùng tiếp xúc với yếu tố nguy cơ (như khói thuốc lá hay ô nhiễm môi trường) thì có thể có biểu hiện bệnh giống nhau. 80-90% những người bị COPD có liên quan đến thuốc nhưng chỉ 15-20% những người hút thuốc lá mắc bệnh COPD. Những người càng “nhạy cảm” với thuốc lá thì bị bệnh càng nặng.

Triệu chứng của bệnh COPD là ho, khạc đàm và  khó thở khi gắng sức và ngày càng tăng.

Chẩn đoán bệnh COPD dựa là tiền sử có tiếp xúc với yếu tố nguy cơ, các biểu hiện lâm sàng như ho khạc và khó thở kết hợp với hô hấp ký là tình trạng tắc nghẽn đường dẫn khí không hồi phục hoàn toàn.

Điều trị COPD gồm các phương pháp dùng thuốc và không dùng thuốc:

+ Không dùng thuốc gồm vật lý trị liệu và oxy liệu pháp

+ Thuốc gồm hai nhóm chính là dãn phế quản và cortioid. Trong đó nhóm dãn phế quản gồm nhóm ức chế hệ thần kinh phó giao cảm, kích thích thụ thể bêta 2 và nhóm Xanthine. Corticoid có dạng chích, uống và hít. Trong những đợt cấp có thể phải dùng kháng sinh để chống nhiễm trùng.

Để phòng ngừa những đợt cấp do nhiễm siêu vi đường hô hấp bệnh nhân nên chích ngừa cảm cúm hàng năm

Diễn tiến của bệnh COPD là mãn tính (không khỏi hẳn) và thỉnh thoảng có những đợt cấp tính đa số do nguyên nhân nhiễm trùng hay nhiễm siêu vi. Bệnh không thể chữa dứt hẳn nhưng có thể kiểm soát cũng như làm chậm diễn tiến theo thời gian. Mục tiêu là làm thế nào để người bệnh chung sống với bệnh tốt nhất. Nếu điều trị tốt, người bệnh có thể có cuộc sống gần như người bình thường (nhưng phải sử dụng thuốc) và ít khi có những đợt cấp phải nhập viện.

Phòng ngừa bệnh COPD bằng các không hút thuốc lá. Nếu làm việc trong môi trường ô nhiễm thì phải có bảo hộ lao động tốt. Nếu sống trong môi trường ô nhiễm thì phải bịt khẩu trang khi tiếp xúc với môi trường đó.

Đại cương về bệnh Lao phổi

Lao phổi là bệnh lý phổi do vi trùng lao gây ra. Bệnh có biểu hiện bán cấp (nghĩa là không diễn tiến cấp tính như các bệnh lý viêm phế quản, viêm phổi nhưng không phải kéo dài mãn tính như bệnh COPD, tiểu đường suy tim v.v….).

Vì là bệnh do vi trùng gây ra nên bệnh này có thể lây từ người này sang người khác. Vi trùng lao lây lan chủ yếu bằng đường hô hấp. Khi người bệnh lao phổi mà xét nghiệm có vi trùng trong đàm thì khi nói chuyện, ho, hắt hơi sẽ thải ra môi trường bên ngoài một số lượng lớn vi trùng lao và gây nhiễm bệnh cho người khác. Các tiếp xúc khác như bắt tay… không lây bệnh lao.

Bệnh lao là do vi trùng lao gây ra do vi trùng lao xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp.  Tuy nhiên không phải tất cả những người bị nhiễm vi trùng lao đều mắc bệnh lao. Theo thống kê có khoảng 1/3 dân số thế giới bị nhiễm vi trùng lao nhưng chỉ khoảng 9 triệu người bị bệnh lao mổi năm. Ở các nước đang phát triển như Việt Nam hiện có 232.000 người mắc bệnh lao và mỗi ngày có 57 người chết vì bệnh lao.
 

Ở người bình thường, cơ thể luôn có một vài cơ chế chống lại sự xâm nhập của vi trùng lao. Khi vi trùng lao xâm nhập vào đường hô hấp, hệ thống lông chuyển trong đường hô hấp sẽ nhu động và tống vi trùng ra ngoài. Nếu vi trùng không được tống ra ngoài được thì sẽ được một đội quân bảo vệ cơ thể là bạch cầu bắt giữ và tiêu diệt kẻ ngoại xâm đó.

Chỉ khi nào sức đề kháng của cơ thể bị yếu hay các hệ thống phòng thủ bị lỏng lẻo thì vi trùng mới có cơ hội phát triển và gây ra bệnh.

Triệu chứng của bệnh lao phổi gồm các triệu chứng của hội chứng nhiễm lao chung như mệt mỏi, biếng ăn, sụt cân, sốt nhẹ hay ớn lạnh về chiều tối và các triệu chứng ơ phổi như ho, khạc đàm, đôi khi có ho ra máu.

Chẩn đoán bệnh lao phổi gồm kết hợp nguồn lây, lâm sàng, X quang phổi và một số xét nghiệm khác. Về lâm sàng thì gồm hội chứng nhiễm lao chung, triệu chứng ở phổi như đã nêu. Xquang phổi có biểu hiện thâm nhiễm một bên hay hai bện phổi, thường thấy ở đỉnh phổi. Những trường hợp nặng có thể thấy phổi bị lủng tạo thành những hang lao. Các xét nghiệm khác như phản ứng lao tố (IDR) dương tính, tìm vi trùng lao (BK,AFB) trong đàm dương tính, bạch cầu lympho trong máu tăng, tốc độ máu lắng (VS) tăng.

Điều trị bệnh lao gồm nâng đỡ thể trạng và sử dụng thuốc chống lao. Thuốc kháng lao là những loại thuốc diệt vi trùng. Hiện nay chương trình chống lao quốc gia sử dụng 5 loại thuốc  gồm Streptomycine, Rifampicin, Isoniazide, Ethambutol và Pirazynamide. Trừ Streptomycine là thuốc chích, bốn loại còn lại là thuốc uống và được khuyên là uống lúc bụng đói vào buổi sáng trước khi ăn ít nhất 30 phút. Thời gian điều trị kéo dài khoảng 6- 8 tháng.

Diễn tiến: Nếu điều trị sớm và tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.