Viêm họng là bệnh hay gặp ở cả trẻ em và người lớn. Trong bệnh viêm họng, hay gặp nhất là viêm amiđan. Nguyên nhân có thể do vi khuẩn hoặc virut.

Viêm họng thường bắt đầu đột ngột với các dấu hiệu như đau họng, sốt, nuốt vướng và đôi khi nuốt đau lên tai, toàn trạng khó chịu và cảm thấy mỏi mệt. Khám thấy họng viêm đỏ hoặc amiđan to lên. Sờ góc hàm và máng cảnh phía trên thấy hoạch cổ to lên và đau. Tùy theo hình ảnh lâm sàng mà phân ra các loại viêm họng đỏ, viêm họng bựa, viêm họng giả mạc và viêm họng loét.

Viêm họng đỏ và viêm họng bựa là hai loại viêm họng thường gặp nhất và thường kết hợp với nhau. Hình ảnh niêm mạc đỏ đồng đều kết hợp với chất bựa trắng ngà không dính, nằm trên mặt của amiđan tạo thành các mảng trắng biệt lập hoặc xen lẫn với nhau. Nhưng hầu hết các mảng trắng này đứng biệt lập, ta còn gọi là viêm amiđan cấp tính.


Viêm họng loét chỉ chiếm khoảng 5% và thường là một bên. Khám thường thấy một vết loét trên mặt amiđan được bao phủ bằng một lớp bựa dày, còn gọi là viêm họng vinceut, loại viêm họng này thường gặp ở những người trẻ tuổi. Toàn trạng mệt mỏi mặc dù sốt không cao. Sờ vào amiđan thấy mềm. Nếu thấy loét họng hoại tử hai bên phải làm tủy đồ để loại trừ bệnh ung thư máu và bệnh mất bạch cầu hạt. Trường hợp viêm loét amiđan kéo dài ở những người nghiện rượu - thuốc lá, cần nghĩ tới ung thư amiđan.

Viêm họng giả mạc (chiếm từ 2-3%) nhưng cần phải chú ý tới viêm họng bạch hầu. Viêm họng bạch hầu tiến triển nặng, người nhợt nhạt, sốt trên 38,5oC. Giả mạc có màu trắng ánh xà cừ, dày, lan rộng và rất dính vào niêm mạc của amiđan và họng, có khi giả mạc lan xuống thanh khí quản nhất là ở trẻ nhỏ, gây cản trở đường thở làm trẻ khó thở, có khi suy hô hấp. Trường hợp này cần phải đến bệnh viện để các bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán và điều trị. Ngoài kháng sinh nhóm penicilin cần phối hợp với huyết thanh chống bạch hầu.

Viêm họng do liên cầu gây nhiều biến chứng, nhưng hay gặp nhất là thấp khớp cấp và viêm cầu thận. Ngoài những biến chứng xa như thấp tim, viêm họng do liên cầu còn gây viêm tấy hoặc áp-xe quanh amiđan, hoặc viêm tế bào vùng cổ lan rộng.

Viêm họng do virut cũng rất hay gặp. Hầu hết các trường hợp viêm họng do virut đều có thể tự khỏi trong vòng 4-5 ngày (nếu không có bội nhiễm vi khuẩn). Viêm họng do virut hay kết hợp với viêm kết mạc mắt, rất hay gặp ở các nhà trẻ và có thể gây thành dịch.

Về điều trị

Nếu là viêm họng do virut thông thường, không có bội nhiễm thì không cần dùng kháng sinh. Nếu do liên cầu khuẩn, cần điều trị tích cực bằng kháng sinh và theo dõi biến chứng như thấp tim.

Hầu hết viêm họng do nhiễm khuẩn đều có tiến triển tốt nếu dùng kháng sinh thích hợp, đủ liều, đủ thời gian. Nếu không điều trị hoặc điều trị không đúng có thể có các biến chứng cấp như áp-xe quanh amiđan, áp xe thành sau họng... còn có thể trở thành viêm họng mạn tính. Nếu các viêm mạn tính ở amidan có các đợt bộc phát gần nhau (trên 4 lần/năm), điều trị bảo tồn tại chỗ và toàn thân không kết quả, có thể phải tiến hành phẫu thuật như cắt bỏ amiđan.