Ông lão nhập viện cấp cứu bởi chân trái đau dữ dội, tím lạnh, có dấu hiệu hoại tử. Bác sĩ phẫu thuật lấy huyết khối và bắc cầu động mạch bằng tĩnh mạch hiển tại chỗ để cứu chân bệnh nhân.

Các bác sĩ của Đơn vị Phẫu thuật Mạch máu và Khoa Gây mê Hồi sức Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM đã phẫu thuật thành công cho ông cụ bị tắc động mạch chi dưới cấp tính. Đây là bệnh nhân lớn tuổi nhất ở bệnh viện này được điều trị bằng phương pháp bắc cầu động mạch.

Ca phẫu thuật kéo dài hơn 4 tiếng đồng hồ bắc cầu động mạch cứu chân ông lão 104 tuổi.

Ảnh: NH.

Ông Hòa ở Bạc Liêu được đưa vào cấp cứu tại Bệnh viện ĐHYD TP HCM ngày 13/10 trong tình trạng chân trái đau dữ dội, nửa chân dưới tím lạnh, bắt đầu xuất hiện những đốm hoại tử. Qua thăm khám, các bác sĩ nhận thấy từ cẳng chân đến bàn chân bệnh nhân bị tím lạnh, không bắt được mạch chân, cảm giác da bàn chân giảm, vận động của bàn chân và các ngón khó khăn. Kết quả chụp mạch máu cho thấy các động mạch chân trái bị tắc hoàn toàn từ ngang gối trở xuống, chỉ còn lại một nhánh nhỏ động mạch ở bàn chân. Bệnh nhân được chẩn đoán thiếu máu chi nguy kịch do tắc các động mạch nuôi chân cấp tính trên nền bệnh động mạch mạn tính do xơ vữa, nếu không phẫu thuật kịp thời có thể phải cắt bỏ chân, thậm chí tử vong.

Ban đầu các bác sĩ đã cố gắng điều trị bằng thuốc cho ông cụ nhưng tình trạng thiếu máu chân ngày càng nặng hơn, các ngón chân và bàn chân rất đau, bắt đầu xuất hiện những đốm hoại tử. Ngoài ra ông còn bị rối loạn nhịp tim và bệnh phổi mạn tính. Trước nguyện vọng của gia đình mong muốn giữ được chân cho ông cụ đến cuối đời, êkip nhận định "Phẫu thuật là giải pháp duy nhất vừa giữ được chân vừa gia tăng khả năng sống cho bệnh nhân".

Dù vậy việc thực hiện vô cảm cho bệnh nhân để tiến hành phẫu thuật trong trường hợp này rất khó khăn. Không thể gây tê tủy sống do bệnh nhân đang sử dụng thuốc chống đông máu, trong khi gây mê sẽ rất nguy hiểm vì ông có bệnh tim phổi kèm theo. Trước tình hình đó, các bác sĩ đã chọn giải pháp phẫu thuật lấy huyết khối và bắc cầu động mạch bằng chính tĩnh mạch hiển tại chỗ, phương pháp vô cảm được áp dụng là phong bế thần kinh và gây tê tại chỗ.

Phẫu thuật viên chính là thạc sĩ, bác sĩ Lê Thanh Phong, Trưởng Đơn vị Phẫu thuật Mạch máu.Theo bác sĩ Phong, phương pháp bắc cầu động mạch bằng tĩnh mạch hiển tại chỗ cho phép đưa máu từ động mạch trên gối xuống tận các động mạch nhỏ ở giữa mu bàn chân chỉ qua 3 đường rạch da ngắn. Trong khi đó, biện pháp gây tê tại chỗ giúp tránh được những tác động nguy hiểm của gây mê kéo dài ảnh hưởng đến tình trạng bệnh tim, phổi mạn tính của bệnh nhân quá lớn tuổi.

Ca phẫu thuật kéo dài hơn 4 tiếng đồng hồ. Sau mổ, chân trái bệnh nhân đã hết đau, ấm lên và hồng hào hơn. Một tuần sau, bệnh tim phổi của ông lão đã ổn định, bệnh nhân đi lại được song cần nằm lại viện để tiếp tục theo dõi. Dự kiến ông lão sẽ được xuất viện vài ngày tới.

Cùng tham gia êkip mổ, thạc sĩ, bác sĩ Trần Minh Bảo Luân, Giảng viên Bộ môn Phẫu thuật Lồng ngực - Tim mạch, Đại học Y Dược TP HCM,cho biết do bệnh nhân quá già yếu nên các bác sĩ rất cân nhắc khi lựa chọn biện pháp điều trị. Trong trường hợp này, phẫu thuật là cách ưu việt nhất để cứu chân bệnh nhân nhưng cũng rất nguy hiểm. Hơn nữa các động mạch bị tắc ở bàn chân quá nhỏ không thể dùng ống ghép nhân tạo được nên bác sĩ quyết định sử dụng tĩnh mạch hiển tại chỗ và phá van để biến thành động mạch tưới máu đến những phần đang bị tắc. Phương pháp này được thực hiện rất tinh tế, đã biến một ca đại phẫu nặng nề và nguy hiểm trở thành nhẹ nhàng, ít mất máu, ít biến chứng.

Bác sĩ Luân giải thích thêm: Động mạch là mạch máu có chức năng dẫn máu chứa ôxy và dinh dưỡng từ tim đến nuôi các cơ quan trong cơ thể. Khi động mạch bị tắc cấp, thường là do cục máu đông hình thành trong lòng mạch hay trôi từ nơi khác đến, chân sẽ bị thiếu máu cấp tính và gây hoại tử do máu không đến được các mô phía dưới. Lúc này, chân sẽ đau nhức đột ngột và dữ dội, bàn chân nhợt nhạt, lạnh, trễ hơn sẽ dẫn đến mất cảm giác và liệt vận động. Đây là một ca cấp cứu khẩn cấp, cần phải can thiệp phẫu thuật tái thông động mạch càng sớm càng tốt.

Tắc động mạch mạn tính thường xảy ra ở những người già, biểu hiện bằng tình trạng xơ vữa động mạch. Do quá trình lão hóa, thành động mạch trở nên cứng hơn, dày hơn, làm lòng động mạch hẹp lại ở nhiều mức độ khác nhau, nặng nhất là tắc hoàn toàn. Bệnh biểu hiện qua các giai đoạn khác nhau từ không triệu chứng đến đau bắp chân khi đi, nặng hơn là đau chân khi nghỉ ngơi và hoại tử khô ngón chân hay bàn chân. Phương pháp điều trị có thể là can thiệp nội mạch hay phẫu thuật bắc cầu.

Tình trạng của ông Hòa là tắc động mạch cấp tính trên nền bệnh động mạch mạn tính. Với bệnh động mạch mạn tính, máu sẽ đi theo các nhánh mạch máu nhỏ để nuôi chân được gọi là tuần hoàn bàng hệ. Khi các nhánh bàng hệ này bị máu đông làm tắc nghẽn, bệnh sẽ biểu hiện thành triệu chứng giống như tắc động mạch cấp tính nhưng ở mức độ ít khẩn cấp hơn.

Theo Vnexpress