Các bộ phận và cơ quan của trẻ như hệ thần kinh và thần kinh trung ương, hệ tim mạch và các cơ quan hấp thu thuốc khác đều đang trong quá trình hình thành, phân hoá và phát triển. Các chỉ số thể lực như cân nặng, các hằng số sinh lý...đều liên tục thay đổi từ sơ sinh cho đến thành niên, sự chuyển hoá và đào thải đều có những đặc điểm khác ít hay nhiều so với người lớn.

Sự hấp thu và thải trừ một số thuốc ở trẻ em đều có những điểm riêng:

Sự hấp thu 1 số thuốc ở dạ dày và ruột phụ thuộc pH vào thời gian thuốc lưu ở ống tiêu hoá. Trẻ mới sinh chưa tiết acid ở dạ dày, sau 7 ngày mới bắt đầu tiết dịch vị và đến 3 tuổi mới đạt mức bình thường.

Trẻ em mới sinh thời gian thuốc ở dạ dày kéo dài 6 - 8 giờ và phải 2 tháng sau mới đạt mức của người lớn.

Một số thuốc kháng sinh như penicilin, ampixilin có hiệu lực cao với trẻ sơ sinh. Trái lại các barbituric, paracetamol thì hấp thu chậm hơn

Một đặc điểm giải phẫu là ruột trẻ em dài hơn tương đối so vơí ruột người lớn, dạ dày và thực quản dốc thẳng. Các đặc điểm đó ảnh hưởng đến sự hấp thu thuốc và thức ăn.

Thuốc được chuyển hoá trong cơ thể, sự chuyển hoá được đánh giá bằng sự đào thải qua gan hoặc qua thận. Thuốc bài tiết qua gan phụ thuộc vào sự chuyển hoá nhờ các enzym và phụ thuộc vào dòng máu qua gan. Cả hai yếu tố này đều khác nhau theo lứa tuổi. Chức năng thận ở trẻ mới đẻ còn chưa được hoàn chỉnh như trẻ lớn hơn và người trưởng thành. Bề mặt tiểu cầu thận trẻ mới đẻ chỉ bằng 25% người lớn và mức độ lọc cầu thận chỉ bằng 5%, do đó việc sử dụng các dung dịch còn chậm. ống thận trẻ nhỏ còn ngắn nên sự tái hấp thụ các chất còn ít, cần phải điều chỉnh liều lượng và khoảng cách dùng thuốc. Một số thuốc kháng sinh phải giảm bớt liều lượng, trái lại thuốc lợi tiểu cần tăng hơn.

Cách tính liều lượng thuốc dùng cho trẻ em:

Do những đặc điểm nói trên vẫn không thể tính liều lượng thuốc cho trẻ em bằng cách dựa theo thang tuổi hoặc thể trọng rồi máy móc suy ra từ liều dùng của người lớn. Có thể tính theo diện tích cơ thể là một thông số hợp lý hơn.

Liều lượng thuốc hướng dẫn trên các bản hướng dẫn dùng thuốc thường là liều dùng cho người lớn với giả định trọng lượng cơ thể 70 kg (người châu Âu) và diện tích cơ thể 1,8 m2

Như vậy, công thức tính liều thuốc cho trẻ em:

1.      Theo trọng lượng cơ thể:

Trọng lượng bệnh nhi (kg) x liều dùng của người lớn

 2.      Theo diện tích thân thể:

Bề mặt thân thể bệnh nhi (m2) x liều dùng của người lớn

Dưới đây là bảng tính sẵn diện tích cơ thẻ trẻ em theo cân nặng và liều dùng thuốc quy ra phần trăm liều người lớn :

Tuy nhiên các cách tính trên đều là tương đối và chưa tính đến các đặc điểm khác nhau về hấp thụ chuyển hoá, đào thải trừ giữa người lớn, trẻ em và giữa các dược chất .

Theo: Viện công nghệ thông tin- Thư viện Y học Trung ương