“Tăng mỡ máu” dân gian hay còn gọi là mỡ máu, ăn nhiều và buông thả trong thời gian dài, chất béo ăn vào không được đốt cháy hết, do tiểu đường, rối loạn chuyển hóa kèm theo khiến cho mỡ trong máu tích tụ lại vượt giới hạn bình thường khiến độ nhớt của máu tăng lên. Nó là thủ phạm chính của nhiều bệnh như xơ cứng động mạch, đột quỵ, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, xơ gan, sỏi mật, viêm tụy, xuất huyết đáy mắt,.. Kiểm soát lipid máu kịp thời là rất quan trọng để cải thiện sự sống còn của con người.

Y học cổ truyền cho rằng, trong huyết quản có nhiều chất béo dư thừa gọi là “đàm trọc” khiến cho huyết dịch di chuyển không có lực, bị trở ngại. Đến lúc có tuổi, chính khí suy giảm, hoạt động giảm đi, khí hư tất nhiên sẽ khiến cho cho huyết ứ đàm tụ. 

Bài thuốc Đan tra tán có tác dụng giảm mỡ máu hiệu quả: Đan tra tán do Sơn tra 500g, Đan sâm 300g tạo thành, 2 vị thuốc tán nhỏ, mỗi ngày dùng vào buổi sáng sớm 15-20g, bằng nước ấm, uống trên nửa năm.

Vị thuốc đan sâm

Vị thuốc sơn tra

Đan sâm là vị thuốc hoạt huyết hóa ứ, sơ kinh thông lạc, còn có tác dụng bổ huyết, trên lâm sàng ứng dụng rất tốt, tục nói: nhất vị đan sâm ẩm, công đồng tứ vật thang nghĩa là chỉ cần một vị Đan sâm có công năng tương tự như bài Tứ vật thang. Dịch chiết đan sâm thường được sử dụng để điều trị nhồi máu não và bệnh tim mạch vành.

Trong <Bản thảo kinh sơ> nói: “Đan sâm vị đắng có khả năng tiết, tính ấm có khả năng tán, dùng lâu có lợi cho nhân thể ích khí, chuyên nhập vào huyết phận, công năng của nó là ở hoạt huyết hành huyết.” . Ý nói dùng nó có thể uống lâu được, vị của nó đắng nên có tác dụng là tiết đi. Tiết là đi xuống dưới, làm thuận, khiến cho cho khí cơ hướng xuống chạy xuống dưới giống như sự lưu động của nước. Khí cơ thuận sướng, trường vị liền thông sướng, cho nên có nói “ ruột kêu ù ù như nước chảy”.

Đan sâm có khả năng dẫn huyết đi xuống dưới, vì thế có thể bài xuất mỡ máu ra bên ngoài. Uống lâu còn có thể bổ ích chính khí của nhân thể, nhưng chủ yếu công hiệu vẫn là nhập huyết phận mà hoạt huyết hành huyết. Đối với người cao tuổi mà nói thì Đan sâm đồng thời hành huyết hoạt huyết, còn có thể ích khí bổ huyết. 

Dược lý hiện đại nghiên cứu phát hiện trong đó có chất axit salvanolic có thể làm giảm đáng kể chất béo trung tính trong máu và cholesterol toàn phần.

Sơn tra là một vị thuốc hoạt huyết tiêu thực, nó có vị chua sáp có thể kiện tỳ vị, trợ tiêu hóa mà lại tiêu thực đạo trệ, còn có thể hành khí hóa ứ, trừ đàm tích; nó có tác dụng hạ huyết áp, hạ mỡ máu, chủ yếu thành phần hạ lipid chính của nó là axit triterpene.

Sơn tra và Đan sâm cùng kết hợp làm tăng tác dụng phòng và trị chứng mỡ máu, không những tăng cường tác dụng giảm độ nhớt của máu mà còn có tác dụng diệu kỳ “hóa huyết ứ mà không tổn thương tân huyết, khai uất khí mà không tổn thương chính khí”.

Một người bị mỡ máu cao, ông bị nhồi máu não vào năm 2010. Ông kiên quyết uống Đan tra tán trong khi đang được điều trị tích cực, nửa năm sau, mỡ máu của ông trở lại bình thường và vẫn đang trong tình trạng ổn định trong phạm vi bình thường. Kinh nghiệm của một số chuyên gia y học cổ truyền đối với người bị mỡ máu cao, dù nhẹ, trung bình hay nặng, có xơ vữa động mạch hay không, đều có thể uống theo phương pháp trên. Nếu bệnh nhân là người trung niên và người cao tuổi, mỡ máu cao, cơ thể mập mạp thì thêm lá sen để giảm ăn, giảm cân sẽ bổ sung cho nhau.