Danh y Tiền Ất và bài thuốc Lục vị địa hoàng hoàn

Gửi lúc 14:51' 29/08/2023

Trong số rất nhiều bài thuốc cổ truyền Trung Hoa, thì  Lục vị địa hoàng hoàn có lẽ được nhiều người biết đến nhất, do hiệu quả rõ rệt, được tin tưởng sử dụng nghìn năm theo suốt chiều dài lịch sử. Nhiều người tin dùng Lục vị địa hoàng hoàn để bổ thận (Theo y học cổ truyền thận là một hệ thống tạng nằm trong cơ thể người có chức năng tàng chứa tinh chất của cơ thể). Một số nam giới trung niên và cao tuổi còn coi đây là sản phẩm bổ thận tráng dương để sử dụng lâu dài. Trong những năm gần đây, Lục vị địa hoàng hoàn được phụ nữ tin dùng vì có tác dụng làm đẹp và chăm sóc sức khỏe, chị em sử dụng thường xuyên để làm chậm lão hóa. Nhưng mấy ai biết rằng ban đầu nó được sử dụng chủ yếu cho trẻ nhỏ.

Thời nhà Tống, có một danh y họ Tiền danh Ất, tự là Trọng Dương, sinh ra ở Vân Châu, Sơn Đông (nay là Đông Bình, tỉnh Sơn Đông).

Tiền Ất được đời sau suy tôn là ‘Ấu Khoa Chi Ty Tôn (Ông tổ của khoa nhi)

Bấy giờ, Tiền Ất hành nghề trong kinh đô, danh tiếng vang dội, lại chữa khỏi bệnh cho công chúa và hoàng tử nên được hoàng đế đánh giá cao. Ngài được triệu đến làm thái y trong Thái y viện. Vào thời điểm đó, hầu hết các thái y trong Thái y viện đều là những người hành nghề y gia truyền lâu đời, nhưng Tiền Ất lại được bước vào hàng ngũ thái y trong khi xuất thân từ một thầy lang nên thường bị các lão thái y trong đó coi thường, thỉnh thoảng lại muốn làm khó Tiền Ất.

Một ngày nọ, một lão thái y đến tìm Tiền Ất, xin thỉnh giáo về một đơn thuốc nhi khoa do Tiền Ất kê.

Ông ấy hỏi một cách chế giễu: Bài thuốc Bát vị địa hoàng trong “Kim Quỹ Yếu Lược” của cụ Trương Trọng Cảnh có tám vị thuốc, nhưng đơn thuốc của ông chỉ có sáu vị thuốc. Hình như đã thiếu mất hai vị thuốc, phải chăng là ngài đã quên rồi?

Tiền Ất nói: Bát vị  địa hoàng hoàn của Trương Trọng Cảnh là dành cho người lớn sử dụng, trẻ em thể chất thuần dương lại non nớt, vì vậy mới bỏ đi 2 vị thuốc nhục quế và phụ tử trở thành Lục vị địa hoàng hoàn, để tránh việc trẻ nhỏ trong người quá nóng mà dẫn đến chảy máu cam, ngài thấy có được không?

Nghe xong, vị lão thái y đột nhiên bừng tỉnh như ngộ ra điều gì đó và bày tỏ sự kính phục của mình tới Tiền Ất.

Các học trò của Tiền Ất thấy vậy, liền vội vàng ghi lại lời thầy dạy, sau này biên soạn thành cuốn sách “Tiểu Nhi Dược Chứng Trực Quyết”. Cứ như vậy Lục vị địa hoàng hoàn do Tiền Ất sáng tạo ra vẫn được lan rộng và sử dụng rộng rãi trên lâm sàng cho đến tận ngày nay.

Bài thuốc Bát vị địa hoàng hoàn trong “Kim Quỹ Yếu Lược” của Trương Trọng Cảnh, còn được gọi là "Thận Khí hoàn", chủ yếu được sử dụng cho các chứng thận thận dương hư với các triệu chứng trạng lưng gối đau mỏi, nửa người dưới lạnh. Vào thời điểm đó, Tiền Ất chủ yếu sử dụng Lục vị địa hoàng hoàn để điều trị các chứng gọi là "ngũ trì" ở trẻ em như thóp chậm liền, chậm đứng, chậm đi, chậm lớn, chậm mọc răng và chậm nói. Y học cổ truyền Trung Quốc cho rằng những chứng này ở trẻ em chủ yếu là do thận âm bất túc gây ra. Trong Lục vị địa hoàng hoàn, có thục địa được dùng để bổ thận, hoài sơn để bổ tỳ, sơn thù để bổ can, đồng thời dùng trạch tả để tả thận trọc (loại trừ bớt khí bẩn, không cần thiết tồn đọng trong thận), phục linh để thẩm tỳ thấp, đan bì để thanh can hỏa, tam bổ tam tả, bổ mà không trệ, dược tính bình hòa lại bổ gan thận, cho nên đây một bài thuốc tốt để chữa các chứng chậm phát triển ở trẻ em.

Tiền Ất chủ yếu sử dụng Lục vị địa hoàng hoàn để điều trị các chứng gọi là "ngũ trì" ở trẻ em như thóp chậm liền, chậm đứng, chậm đi, chậm lớn, chậm mọc răng và chậm nói. 

Vào thời nhà Minh, có một trường phái y học Trung y vô cùng đề cao chức năng của tạng thận, cho rằng thận là gốc của tiên thiên. Chủ trương bổ thận, chẳng hạn như Tiết kỷ, một danh y thời nhà Minh, là người rất giỏi trong việc bổ thận, ông chủ trương dùng Lục vị địa hoàng hoàn điều trị thận âm hư và thận dương hư dùng Bát vị địa hoàng hoàn. Quan điểm bổ thận do họ đề xướng đã có ảnh hưởng vô cùng lớn đến thế hệ đi sau. Lục vị địa hoàng hoàn có tác dụng bồi bổ thận âm rất tốt, không chỉ trị bệnh mà còn khắc phục tình trạng sức khỏe suy giảm của người, từ đó có thể phòng bệnh tốt hơn. Đối với những người trung niên và cao tuổi muốn bồi bổ sức khỏe, ngăn ngừa lão hóa sớm thì Lục vị địa hoàng hoàn là một loại thuốc bổ rất phù hợp.

Với việc sử dụng rộng rãi Lục vị địa hoàng hoàn, nhiều công dụng mới của nó đã được phát hiện. Nhiều công trình nghiên cứu sau này cho thấy Lục vị địa hoàng hoàn có tác dụng tốt trong việc tăng cường khả năng miễn dịch, chống bức xạ, ức chế khối u, điều hòa đường huyết, bảo vệ gan.

Lục vị địa hoàng tính vị ngọt tính ấm, thiên về bố âm, chủ trị chứng thận âm hư. Bởi vì trong công thức có nhiều dược liệu có tính âm nhu, sau khi ăn vào có thể cản trở tiêu hóa, vì vậy người tỳ vị hư nhược, ăn uống khó tiêu nên thận trọng khi dùng. Ngoài ra, bệnh nhân thận dương hư không nên dùng Lục vị địa hoàng hoàn. Nếu hiệu quả không rõ ràng sau hai tuần tự điều trị, tốt nhất nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền để có thể chẩn đoán chính xác và lựa chọn thuốc phù hợp để điều tri.

Lục vị hoàn P/H là thuốc thảo dược được bào chế theo bài thuốc Lục vị địa hoàng trên dây truyền sản xuất đạt tiêu chuẩn sản xuất thuốc tốt của Tổ chức Y tế thế giới GMP –WHO. Thuốc được phân phối rộng rãi tại hơn 20.000 hiệu thuốc trên toàn quốc.

Tổng đài tư vấn sức khỏe 1800 545435