Tứ vật thang là một phương thuốc quý phổ biến thường dùng trong Đông y, gồm các vị: Thục địa, Đương quy, Bạch thược, Xuyên khung; có tác dụng chính là bổ huyết, hoạt huyết.

Bài thuốc "Tứ vật thang" là bài thuốc dành cho phụ nữ?

Nhắc đến bài thuốc ‘Tứ vật thang’, người ta thường nói đến cặp đôi đối nghịch với nó là ‘Tứ quân tử thang’. Trong Chu Dịch có câu:

“Thiên hành kiện, quân tử dĩ tự cường bất tức (quẻ Kiền hay Càn)

Địa thế khôn, quân tử dĩ hậu đức tải vật”. (quẻ Khôn)

Dịch nghĩa:

Trời thuộc quẻ Càn, người quân tử hành động tự cường mạnh mẽ không ngơi nghỉ

Đất thuộc quẻ Khôn, người quân tử lấy đức dày chở vật.

Người nam thuộc quẻ Càn, thường bị bệnh phần khí trước, ‘Tứ quân tử thang’ là bài thuốc gồm 4 vị có tác dụng bổ khí.

Người nữ thuộc quẻ Khôn, thường bị bệnh phần huyết trước, ‘Tứ vật thang’ là bài thuốc gồm 4 vị có tác dụng bổ huyết.

Khí thuộc quẻ Càn, là thứ vô hình. Huyết thuộc quẻ Khôn, là thứ hữu hình, biểu hiện ‘vật’ chất nhìn thấy được bằng mắt thường. Vì vậy nhiều người thường cho rằng ‘Tứ vật thang’ là dành riêng cho nữ giới. Điều đó có thực sự chính xác?

Tứ Vật thang ghi trong tập Khôn Hoá Thái Chân - sách Hải Thượng Y Tông Tâm Lĩnh

Nhiều người thường cho rằng ‘Tứ vật thang’ là dành riêng cho nữ giới vì vốn dĩ là bởi tác dụng chính của ‘Tứ vật thang’ là bổ huyết, hoạt huyết, rất hiệu quả với phụ nữ. Điều này có liên quan đến tính chất đặc trưng của cơ thể nữ giới, bởi vì mỗi tháng lúc kỳ kinh nguyệt đến đều mất rất nhiều máu cho nên dễ xuất hiện các chứng trạng huyết hư; nếu kinh huyết không xuống thuận lại có thể dẫn tới huyết tích, huyết ứ trong cơ thể. Lúc đó sẽ cần uống những thuốc hoạt huyết để bài xuất huyết ứ ra ngoài cơ thể, thuốc dưỡng huyết để bổ sung phần huyết thiếu.

Căn cứ chứng trạng của người bệnh để dụng phương "Tứ Vật Thang"

Nhưng theo các chuyên gia Đông y, ‘Tứ vật thang’ lại không phải dành riêng cho nữ giới. Đông y giảng ‘biện chứng luận trị’, nếu thể chất bệnh nhân thích hợp hoặc nguyên nhân, bệnh cơ phù hợp với đặc điểm bài thuốc thì đều có thể sử dụng, kể cả nam giới.

Bài thuốc quý ‘Tứ vật thang’ có thiên hướng điều trị cho chứng huyết hư, huyết ứ, đặc biệt là Can huyết hư. Các chứng trạng của Can huyết hư bao gồm:

+ Dễ mệt mỏi

+ Chân tay lạnh

+ Sắc mặt nhợt

+ Móng tay, móng chân trắng nhạt

+ Gân cốt đau mỏi, chuột rút

+ Hai mắt mờ

Như vậy, người nam nói riêng và các đối tượng khác có các chứng trạng như trên cũng thích hợp dùng bài thuốc ‘Tứ vật thang’.

Ngoài ra khi dụng dược, các thầy thuốc Đông y có thể gia giảm thêm các vị thuốc để đạt được hiệu quả như mong muốn.