Cơn thiếu máu não thoáng qua thực chất là cơn tai biến mạch máu não hồi phục nhanh, thời gian hồi phục từ vài phút đến vài giờ...

Thiếu máu não thoáng qua là gì?

Cơn thiếu máu não thoáng qua thực chất là cơn tai biến mạch máu não hồi phục nhanh, thời gian hồi phục từ vài phút đến vài giờ, tối đa là một ngày và không để lại dấu hiệu yếu liệt. Cơn thiếu máu não thoáng qua được xem là dấu hiệu cảnh báo quan trọng của đột quỵ. Khoảng 40% người từng thiếu máu não thoáng qua sẽ gặp phải một cơn đột quỵ. Việc phòng ngừa thiếu máu não thoáng qua và nhận biết sớm các triệu chứng của đột quỵ là hết sức quan trọng và cần thiết.

Thiếu máu não thoáng qua là tình trạng lưu lượng máu lên não giảm nên không cung cấp đủ ôxy và dưỡng chất cần thiết cho một số vùng của não. Cơn thiếu máu não thoáng qua thường xảy ra đột ngột trong khoảng thời gian ngắn do sự lưu thông của máu trong động mạch bị giảm vì động mạch bị hẹp, bị co thắt hoặc bị tắc nghẽn do một cục máu đông từ tim hay một mảng vữa xơ từ động mạch lớn lưu thông đến một mạch máu nhỏ ở não. Những trường hợp tắc nghẽn này rất dễ xảy ra vì hệ thống mạch máu não phần lớn là mạch máu tận, rất nhỏ và dễ bị tổn thương.

Có nhiều yếu tố dẫn đến thiếu máu não thoáng qua, đó là: di truyền, những người có cha mẹ bị bệnh tim mạch dễ bị cơn thiếu máu não thoáng qua; người trên 55 tuổi. Ở nam, cơn thiếu máu não thoáng qua gặp nhiều hơn nữ. Những đối tượng nguy cơ cao mắc thiếu máu não thoáng qua là người béo phì, người mắc các bệnh như: tăng huyết áp, bệnh van tim, suy tim, đái tháo đường, cholesterol máu cao, hút thuốc lá, sử dụng ma túy...

Biểu hiện của thiếu máu não thoáng qua

Mỗi vùng của não được nuôi dưỡng bằng một mạch máu riêng, nếu các mạch máu này bị hẹp hoặc bị bít tắc, làm giảm sự tưới máu cho phần não mà mạch máu chi phối sẽ gây rối loạn chức năng của vùng não đó. Hơn nữa, mỗi phần của não lại chi phối một bộ phận của cơ thể: về vận động, cảm giác, về ngôn ngữ, về 6 giác quan... Vì vậy, khi một vùng não bị tổn thương sẽ xuất hiện triệu chứng ở cơ thể mà vùng não chi phối như: vùng vận động của não bị tổn thương thì bệnh nhân bị liệt; vùng ngôn ngữ bị tổn thương thì bệnh nhân nói ngọng hoặc không nói được nữa... Tùy vào mức độ thiếu máu và chức năng của các tế bào não mà mạch máu đó nuôi dưỡng, cơ thể sẽ gặp phải những triệu chứng khác nhau như yếu liệt tay chân, méo miệng, khó nói, nói đớ, tê nửa người, choáng váng, hoa mắt, chóng mặt... Ngoài ra, còn có một số triệu chứng khác như giảm khả năng tập trung, các trục trặc về trí nhớ cho đến những triệu chứng nghiêm trọng như rối loạn nhận biết, mất trí nhớ kiểu Alzheimer...

Não là tổ chức tiêu thụ nhiều ôxy nhất khi hoạt động và rất nhạy cảm với tình trạng thiếu ôxy. Nếu thiếu dưỡng khí trong 4 - 5 phút, các tế bào não đã bị hủy hoại không phục hồi được nữa. Nếu sự tưới máu chỉ giảm trong một thời gian ngắn chưa làm chết các tế vào thần kinh thì triệu chứng chỉ thoáng qua. Trường hợp mạch máu bị tắc nghẽn hoàn toàn thì các tế bào thần kinh bị tổn thương vĩnh viễn, các triệu chứng trở thành di chứng vĩnh viễn của tai biến mạch máu não. Trong một vài trường hợp, cơn thiếu máu não thoáng qua diễn biến từ từ, một số lại tiến triển rất nhanh. Tai biến mạch máu não thường dài hơn cơn thiếu máu não thoáng qua, phản ánh tình trạng tổn thương vĩnh viễn và rất nặng.

Thiếu máu não thoáng qua xuất hiện khá phổ biến, nhưng không phải ai cũng ý thức được mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Nhiều người thiếu máu não thoáng qua, sau một hai lần không nguy cơ. Đến khi bị tai biến thật sự thì đã trễ. Dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua xuất hiện đột ngột khi bệnh nhân đang sinh hoạt bình thường như: bất tỉnh, nhức đầu, yếu nhẹ hoặc liệt nửa người, nói ngọng hay không nói được, một mắt hoặc cả hai mắt bỗng không nhìn thấy, tự nhiên mất thăng bằng, chóng mặt, đi hay đứng không vững... Các dấu hiệu trên chỉ kéo dài khoảng 1 - 10 phút, hiếm khi kéo dài quá 1 giờ. Khi triệu chứng kéo dài quá 1 giờ được xem như bệnh nhân bị tai biến mạch máu não, khi đó não đã bị tổn thương vĩnh viễn.